Muzeum Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej

MUZEUM KOLEJNICTWA NA ŚLĄSKU

HISTORIA

Muzeum Kolejnictwa na Śląsku, jako prywatna placówka, rozpoczęło swoją działalność w 2004 roku na terenie historycznej lokomotywowni w Jaworzynie Śląskiej. Po ponad rocznych staraniach zmierzających do ratowania kolekcji zabytkowego taboru kolejowego zgromadzonego w Jaworzynie Śląskiej, Muzeum wydzierżawiło teren od Gminy Jaworzyna Śląska. Od 2005 roku Muzeum Kolejnictwa na Śląsku działa pod nadzorem Ministerstwa Kultury oraz posiada status Organizacji Pożytku Publicznego.

Miejscowość Jaworzyna Śląska powstała w związku z budową stacji na otwartej w 1843 r. linii kolejowej Wrocław – Świebodzice. Początkowo miasteczko Jaworzyna Śląska było tylko osadą dworcową, dopiero w 1868 r. zostało wyodrębnione z sąsiedniej wsi. Nazwa stacji Königszelt, tłumaczona na „Królewski Namiot”, nawiązywała do oszańcowanego obozu wojskowego, w którym w 1761 r. stacjonował cesarz Prus Fryderyk II Wielki. Po II wojnie światowej została zmieniona na Jawornik Świdnicki, a następnie Jaworzynę Śląską.

Po wybudowaniu linii kolejowej do Świdnicy (1844 r.) i Legnicy (1856 r.) stacja obsługiwała aż cztery kierunki, co wymusiło rozbudowę niezbędnej infrastruktury. Wzniesiono (przy linii do Wałbrzycha) duży, zachowany do czasów współczesnych, wielofunkcyjny dworzec oraz mieszczącą 12 stanowisk prostokątną parowozownię wraz z warsztatami (na północ od dworca). W latach 80. i 90. XIX w. w bliskim sąsiedztwie wybudowano parowozownię, która służyła jeszcze w okresie międzywojennym, a obecnie znajduje się w niej magazyn. Obiekt miał 11 stanowisk, ręczną 16-metrową obrotnicę i charakterystyczną wieżę ciśnień w formie „grzybka”. Na początku XX w. (1906-1907 r.) w pewnym oddaleniu od dworca (pomiędzy torami wyjazdowymi do Wrocławia i Świdnicy) wybudowano nową, wachlarzową halę parowozowni mieszczącą aż 19 stanowisk i pełne zaplecze techniczne (oddane ostatecznie w 1924 r.).

Elektryfikacja linii w latach 60. XX w. i stopniowy spadek liczby przewozów w latach 90. XX w. doprowadziły do likwidacji lokomotywowni, w miejsce której PKP utworzyły Skansen Lokomotyw Parowych, który funkcjonował do 2001 roku. W 2004 roku zniszczony i rozgrabiony majątek PKP przejęła Gmina Jaworzyna Śląska, by po blisko roku starań zmierzających do objęcia ochroną zabytkowego zespołu lokomotywowni oraz taboru kolejowego, wydzierżawić go Muzeum Kolejnictwa na Śląsku.

Od 1.01.2017 roku Muzeum Kolejnictwa na Śląsku jest częścią Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska, niezależnej organizacji pozarządowej podejmującej się praktycznej ochrony wybranych obiektów poprzemysłowych charakterystycznych dla rozwoju gospodarczego Śląska

MISJA MUZEUM

Podstawowym celem działalności Muzeum jest ochrona dziedzictwa kultury technicznej na terenie Śląska oraz działalność dydaktyczna i naukowa. Cele realizowane są przede wszystkim przez ochronę posiadanego zbioru, opracowywanie ekspertyz i dokumentacji, a także konserwację oraz rewitalizację historycznych obiektów przemysłowych.

Misja Muzeum realizowana jest również przez organizację wydarzeń o charakterze kulturalnym oraz edukacyjnym mających na celu promocję idei ochrony zabytków techniki. Muzeum podejmuje także działania prospołeczne na terenie powiatu Świdnickiego.

ZBIORY

Zbiór eksponatów przejęty od PKP w 2004 roku składał się z 34 lokomotyw, 41 wagonów i 8 maszyn warsztatowych. Wszystkie te obiekty były niesprawne technicznie, a niektóre w stanie całkowitej ruiny. Stan zabudowań biurowych, warsztatowych oraz hali parowozowni wymagał przeprowadzenia gruntownych remontów.

Podczas pierwszego etapu działalności Muzeum, wykonano szereg prac porządkowych i zabezpieczających. Wyremontowana została większość pomieszczeń i dachy zabudowań, naprawiono instalację elektryczną i zamontowano dodatkowe oświetlenie. W wyremontowanych pomieszczeniach urządzono biura, salę wykładową oraz sale ekspozycyjne.

Po ponad 10 latach działalności Muzeum Kolejnictwa na Śląsku udostępnia ekspozycje obejmującą zabytkowy tabor kolejowy normalnotorowy z okresu od roku 1890 do lat 70-tych XX wieku. Zbiór składa się z ponad 40 lokomotyw parowych (produkcji polskiej, niemieckiej, angielskiej oraz amerykańskiej), lokomotyw elektrycznych i spalinowych oraz przeszło 50 wagonów i innych kolejowych pojazdów specjalistycznych, ustawionych na torach o łącznej długości ok. 2 km.

Muzeum posiada jedyny sprawny na Dolnym Śląsku normalnotorowy parowóz – polską lokomotywę parową TKt48-18 z 1951 r. Ponadto Muzeum posiada zbiory urządzeń, narzędzi i dokumentów kolejowych oraz tematyczne zbiory ikonograficzne związane z terenem Śląska. Do zwiedzania udostępnione są również wystawy maszyn i urządzeń przemysłowych. Znaczącą część kolekcji stanowią zbiory ikonograficzne, biblioteczne, archiwalne oraz związane z kolejnictwem i jego otoczeniem z zakresu łączności i zabezpieczenia ruchu.

Wiosną 2014 roku w Muzeum Kolejnictwa na Śląsku została uruchomiona „Trasa Parowozowa”, która jest nową, atrakcyjniejszą formą prezentacji zbiorów. Dzięki remontom i modernizacji zabytkowej infrastruktury kolejowej, została uruchomiona kolejowa trasa wiodąca po najważniejszych częściach Muzeum.

OFERTA MUZEUM

Zwiedzanie z przewodnikiem - zwiedzanie z Przewodnikiem stałej ekspozycji zabytkowego taboru kolejowego (wybranych jednostek) oraz tzw. wystaw dodatkowych m.in. makiety kolejowej

Przejazdy Trasa Parowozową - Przejazdy trasą kolejową wiodącą po najważniejszych częściach Muzeum umożliwia zapoznanie się z funkcjonowaniem dawnej parowozowni. Prowadzony przez zabytkową lokomotywę z naszej kolekcji zestaw wagonów pokonuje trasę w ok. 30 min, prezentując po drodze ważne dla historii techniki kolejowej obiekty – kanał oczystkowy, dźwig bramowy, budynki piaskowni i olejarni, żuraw wodny, dźwig węglowy oraz zapadnię kolejową. W przejeździe grupie towarzyszy Przewodnik, który w kompetentny i przystępny sposób opowiada o poszczególnych urządzeniach, a także – dba o bezpieczeństwo podróżnych. Przejazd realizowany jest przez lokomotywę spalinową prowadzącą – w zależności od warunków atmosferycznych – wagon letni lub wagon osobowy.

Oferta dla szkół - Dla wycieczek szkolnych przygotowaliśmy specjalny program zwiedzania – nauki połączonej z czynnym odpoczynkiem. Oferta została przygotowana w taki sposób, aby wizyta w Muzeum Kolejnictwa na Śląsku dopasowana była do potrzeb różnych grup wiekowych uczniów – od przedszkolaków po młodzież szkół średnich. Ważną część naszej Ofert Szkolnej stanowią Lekcje Muzealne realizowanych w oparciu o własne zasoby kadrowe i sprzętowe dla przedszkolaków i uczniów wszystkich poziomów kształcenia. Poniżej znajdą Państwo opisy poszczególnych scenariuszy lekcji przygotowanych dla Przedszkoli, uczniów klas I-VI, gimnazjów i szkół średnich.

Wagony Sypialne -Muzeum Kolejnictwa na Śląsku dysponuje bazą noclegową (55 miejsc) w stylowych, odrestaurowanych wagonach sypialnych PKP z lat 70-tych XX wieku. Nocleg możliwy jest w przedziałach 1, 2 i 3 osobowych. Wagony sypialne udostępniane są: Grupom zorganizowanym po wcześniejszym dokonaniu rezerwacji, Osobom indywidualnym w trakcie wydarzeń organizowanych na terenie Muzeum (m.in. Gala Parowozów, Diesel Fest)

Kolejowe Bistro - Od maja 2016 r. Muzeum Kolejnictwa na Śląsku świadczy dla swoich gości usługi gastronomiczne w ramach KOLEJOWEGO BISTRO, baru szybkiej obsługi zorganizowanego w stylowym, oryginalnym wagonie barowym PKP z lat 70-tych XX wieku. KOLEJOWE BISTRO dla grup zorganizowanych dostępne jest we wszystkie dni tygodnia – po dokonaniu wcześniejszej rezerwacji. Gości indywidualnych zapraszamy we wszystkie weekendy sezonu wiosenno – letniego (maj-wrzesień).

Godziny otwarcia

GODZINY OTWARCIA:

Sezon letni
(maj-wrzesień)
codziennie od 10:00 do 18:00

Sezon zimowy
(październik-kwiecień)
pon. – piątek od 8:00 do 16:00
sob. – niedz. od 10:00 do 16:00
Święta od 10:00 do 16:00

Cennik

www.muzeumtechniki.pl