Katedra pw. św. Stanisława i Wacława w Świdnicy

Katedra z najwyższą na Śląsku wieżą

Kolejną obok Kościoła Pokoju świątynią stanowiącą symbol miasta, gdyż jest ona swoistą dominantą, widzianą z każdej strony dojazdowej do Świdnicy, jest gotycka Katedra pw. Św. Stanisława i Wacława z XIV w. z budzącym zachwyt barokowo-gotyckim wystrojem oraz wieżą o pięciu kondygnacjach i wysokości 101,5 m (najwyższą na Dolnym Śląsku a piątą co do wielkości w Polsce).

Świdnicką Katedrę zaczęto budować prawdopodobnie ok. 1330 roku z fundacji ks. Bolka II a po jego śmierci prace kontynuowano dzięki hojności mieszczan i pielgrzymów. W 1488 roku zakończono budowę części nawowej kościoła a do ok. 1525 roku wznoszono wieżę południową. W kwietniu 1532 roku poprzez lekkomyślność wójta Franza Glogischa, który odpalił na wiwat załadowane szmatami działko umieszczone na wieży doszło do pożaru, który strawił nie tylko dach ale także całe gotyckie wyposażenie wnętrza oraz doprowadził do zawalenia fasady i sklepienia nawy głównej. Bardzo szybko rozpoczęto odbudowę zniszczonej świątyni i już 3 lata później zakończono budowę nowego stropu, który był jednak o 6 metrów niższy od pierwotnego. 30 lat później wieża katedralna została zwieńczona hełmem pokrytym miedziana blachą. Uzyskała w ten sposób ostateczny kształt oraz imponującą wysokość 101,5 metra. Po wojnie 30 – letniej władanie nad świątynią przejęli jezuici, którzy postanowili zmienić jej wystrój na barokowy, angażując do tego zadania dwóch mistrzów rzeźbiarstwa Johanna Riedla i Georga Leonharda Webera. W drugiej połowie XVIII wieku kościół był wykorzystywany przez pruskie władze wojskowe na magazyn, szpital a nawet więzienie dla jeńców.

Świdnicka Katedra św. Stanisława i Wacława to trójnawowa bazylika, której wnętrze doświetla od zachodu największe gotyckie okno na Śląsku (18 m x 6 m), a znajdujące się pod nim 4 wejścia zdobią gotyckie portale z 14 rzeźbami ukazującymi m.in. scenę ukrzyżowania oraz patronów świątyni. Wnętrze Katedry zachwyca nie tylko swym ogromem (nawa główna ma 71 m długości i 26 m wysokości) co bogactwem wyposażenia. Filary nawy głównej zdobią barokowe figury świętych, patronów Świdnicy dłuta G.L. Webera, a ponad nimi wiszą ogromne obrazy z XVIII w. przedstawiające sceny z życia patronów katedry. Ołtarz główny wyrzeźbiony przez J. Riedla i jego uczniów w 1696 roku to arcydzieło sztuki barokowej, wzorowane na ołtarzu paryskiego kościoła Val-de-grace. Ołtarz zdobią posągi patronów Polski i Czech św. Stanisława i Wacława, patronów zakonu jezuitów Ignacego Loyoli i Franciszka Ksawerego oraz Floriana i Jerzego, a w centrum widoczna jest Najświętsza Maria Panna Królowa Wszechświata, Bóg Ojciec i Duch Święty. Natomiast kamienne kolumny symbolizują Mądrość z biblijnej Księgi Przysłów. Pod ołtarzem znajduje się krypta z XIV wieku, która w średniowieczu służyła za skarbiec. W nawie południowej wyróżnia się kaplica Marmurowa zwana także kaplicą Matki Boskiej Świdnickiej z gotyckim obrazem Matki Boskiej in sole (w słońcu) zwana tak od promienistej poświaty otaczającej Maryję z Dzieciątkiem, która została ufundowana w 1459 roku przez cech rzeźników. Na sklepieniu, bezpośrednio nad ołtarzem dostrzec można panoramę XVIII – wiecznej Świdnicy i mapę Księstwa Świdnicko – Jaworskiego, natomiast postać w płaszczu to książę Bolko II, który zawierza swe księstwo opiece Matki Boskiej Świdnickiej. W sąsiedniej Kaplicy św. Józefa naprzeciwko skromnego barokowego ołtarza możemy podziwiać okazały obraz pokazujący piękną panoramę miasta z drugiej połowy XVII wieku.

Z kolei w kaplicy Trzech Króli uwagę przykuwa polichromowana płyta nagrobna starosty Księstwa Świdnicko – Jaworskiego Wilhelma Heinricha von Oberga. Jednak najbardziej interesującym elementem tej części Katedry jest gotycki ołtarz Zaśnięcia NMP na Chórze Mieszczańskim wyrzeźbiony w 1492 roku na wzór ołtarza Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie. Jest to tzw. Pentaptyk czyli ołtarz szafiasty składający się z 5 elementów czyli centralnej szafy i 4 skrzydeł. Został on wykonany prawdopodobnie przez mistrza Jakoba Beynhardta bądź Jana z Ołomuńca. Poza ołtarzem podziwiać można tutaj także obrazy św. Stanisława i św. Wacława oraz Bolka II. W nawie południowej na uwagę zasługuje także drewniana pieta przedstawiająca bolejącą Maryję trzymającą na swych kolanach ciało zdjętego z krzyża Chrystusa. Jest ona jednym z najstarszych elementów jeszcze gotyckiego wyposażenia Katedry. Zwieńczenie nawy południowej stanowi Kaplica Serca Jezusowego z barokowym ołtarzem, którego centralna część stanowi wyobrażenie Najświętszego Serca Jezusowego a poniżej ukazana jest Ostatnia Wieczerza.

W nawie północnej na lewo od ołtarza głównego znajduje się kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej, którą w XVII wieku poświęcono patronowi i założycielowi zakonu jezuitów św. Ignacemu Loyoli. Od 1947 roku centralną część ołtarza zajmuje obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, Królowej Polski, który został ufundowany przez Stowarzyszenie Kupców Polskich w Świdnicy. W znajdującej się obok Kaplicy Chrzcielnej zamkniętej oryginalną, renesansową kratą uwagę przykuwa bogato rzeźbiona, kamienna chrzcielnica z końca XVI wieku, oraz wiszący na ścianie obraz ukazujący rzekomą profanację hostii przez Żydów w 1453 roku. Kolejna z kaplic nawy północnej poświęcona jest św. Jadwidze Śląskiej. W nawie tej warto także zobaczyć artystycznie kute gotyckie drzwi do biblioteki ozdobione wizerunkami śląskiego orła, czeskiego lwa, Archanioła Gabriela i Maryi. W kaplicy św. Jana Chrzciciela, która należała do cechu sukienników możemy podziwiać Świdnicką Szopkę Bożonarodzeniową, którą w latach 1924-26 wyrzeźbił Adolf Thamm z Nysy. Nad wejściem głównym wznosi się empora organowa. Zamontowane na niej organy pochodzą z XVIII wieku a ich wykonawcą był Gottfried Sieber. Prospekt organowy zdobią rzeźby G.L. Webera ukazujące tzw. Niebiańską Orkiestrę czyli 16 aniołów grających na instrumentach oraz Dawida i św. Cecylię – patronów muzyki w kościele katolickim. Na uwagę zasługuje także usytuowana pośrodku nawy głównej ambona będąca dziełem Johanna Riedla, którą charakteryzuje głęboka symbolika rzeźbiarskich przedstawień.

Świdnicka katedra była zawsze dumą świdniczan, stanowiąc świadectwo znaczenia, wpływów i zamożności mieszkańców miasta. Wybudowana z rozmachem godnym władców jest wspaniałym przykładem historii grodu nad Bystrzycą.

Godziny otwarcia

Od poniedziałku do soboty zwiedzanie z przewodnikiem w godzinach od 10:00 do 17:45. W czasie mszy i nabożeństw zwiedzanie jest niemożliwe.

Cennik

Wstęp wolny.

Powrót do listy
Katedra pw. św. Stanisława i Wacława w Świdnicy
pl. Jana Pawła II 2, 58-100 Świdnica
tel.: 720-101-606 (przewodnik katedr
e-mail: katedra.swidnica@gmail.com
www: www.katedra.swidnica.pl