Sztolnie Walimskie - Tajemnice Riese

Od 1943 roku w rejonie Gór Sowich Niemcy prowadzili zakrojone na szeroką skalę i z ogromnym rozmachem prace budowlane pod wspólnym kryptonimem „Riese”, czyli Olbrzym. Budowa nie została ukończona, a jej pozostałością jest szereg podziemnych kompleksów i nadziemnych budowli do dziś owianych mgłą tajemnicy, co do ich przeznaczenia. Niezwykłość tych obiektów od lat przyciąga w rejon Dolnego Śląska rzesze badaczy i poszukiwaczy przygód. Przez dziesięciolecia, możliwość podziwiania ogromu pracy, jaką włożono w drążenie kilometrów tuneli w litej skale, kosztem tysięcy istnień ludzkich, była dostępna tylko nielicznym śmiałkom.

Z siedmiu podziemnych kompleksów, drążonych w czasie II wojny światowej, do zwiedzania udostępniono: Sztolnie Walimskie w Walimiu, Podziemne Miasto Osówka w Głuszycy oraz Centrum Muzealno- Turystyczne „Olbrzym” w Jugowicach.

Podziemna trasa turystyczna Sztolni Walimskich, w kompleksie "Rzeczka", jest pozostałością po jednym z najbardziej tajemniczych przedsięwzięć górniczych i budowlanych, prowadzonych w czasie II wojny światowej przez III Rzeszę w Górach Sowich. Kompleks ten położony jest na wschodnim zboczu góry Ostrej (653,3 m n. p.m.) między Walimiem a Rzeczką. Wewnątrz panuje stała temperatura w ciągu roku 5 - 7 °C.
Część podziemną kompleksu wytyczono na planie zbliżonym do litery "E". Składają się na nią 3 równoległe sztolnie, oddalone od siebie o 40 i 50 m oraz system łączących je, pod kątem prostym, wyrobisk komorowych, tzw. hal. W celu usprawnienia metody, sztolnie drążono również 2. poziomami. Tylko część z nich zyskała obudowę żelbetową. Całkowita długość wyrobisk podziemnych wynosi ok. 500 m, powierzchnia 2 500 m2, a objętość 14 000 m3.

W kompleksie można zwiedzić prawie wykończoną wartownię, w której zgromadzone zostały eksponaty i nieliczne dokumenty związane z wszystkimi kompleksami.
Imponują wymiary hal, mieszczących się w sztolniach, np. "komora techniczna", łącząca sztolnie I i II, ma 32 m długości i 6 m wysokości. Została ona wydrążona na całej długości z nadanym kształtem ścian i stropu. W 1994 r. natrafiono na wypełniony wodą szyb, który prawdopodobnie miał łączyć się z niższym poziomem sztolni. Ciekawostką jest też nietypowy punkt mierniczy (w osłonie stalowej, umieszczony na sposób trwały w zaprawie betonowej), ponieważ rozwiązanie to nie jest spotykane w innych kompleksach.
Widoczny jest również zawał o wysokości około 30 m i średnicy 5 m. Na temat tego miejsca powstały dwie hipotezy. Pierwsza, że jest to szyb wentylacyjny, zasypany przed zakończeniem wojny w celu zamaskowania obiektu, jest mało prawdopodobna. Bliższa prawdy jest natomiast teoria o naturalnym obsuwaniu się materiału skalnego w miejscu uskoku tektonicznego.
Największe rozmiary ma hala łącząca sztolnie I i III (80 m długości, 10 m wysokości i 8 m szerokości). Pozostawiono ją w środkowej części na etapie prac związanych z jej drążeniem. Całość połączona jest niewielkim przejściem pod stropem.
Specyficzny klimat sztolni sprawia, że zimą stają się one doskonałym matecznikiem dla nietoperzy.
Nadziemna część kompleksu jest słabo rozwinięta. Usypano tzw. platformę, służącą do transportu urobku i organizacji placu budowy. Widoczne są również ślady torowiska kolejki wąskotorowej, biegnącej od wlotów sztolni w kierunku wsi Rzeczka. Łączyła ona plac budowy z placem składowym urobku, magazynami jak i z tartakiem wodnym, dostarczającym drewno na potrzeby budowy. Na wysokości dolnego mostu ceglanego pozostały do dzisiaj betonowe ławy fundamentowe, prawdopodobnie przygotowane pod kładkę lub estakadę transportową materiału budowlanego do sztolni z szosy Walim - Rzeczka. Współcześnie, nad doliną rzeki Walimki, przerzucono metalowy most Bailey'a. Między wejściami nr II i III zlokalizowano kilka fundamentów, być może miały one stanowić podstawę pod maszyny wyciągowe wózków lub kompresory i fundament pod słup linii energetycznej. Na prawym brzegu rzeki pozostały ślady po fundamentach dużych zabudowań gospodarczych. W czasie wojny w jednym z tych budynków mieściło się biuro budowy. Powyżej placu budowy funkcjonowała kuźnia (obecnie dom rekreacyjny). W Rzeczce znajdowała się także duża centrala telefoniczna, zachowana do dziś.

Godziny otwarcia

Obiekt czynny jest codziennie:

w miesiącach od maja do września: 
- od poniedziałku do piątku od 9⁰⁰ do 18⁰⁰, ostatnie wejście o 17⁰⁰
-w soboty, niedziele i święta od 9⁰⁰ do 19⁰⁰, ostatnie wejście o 18⁰⁰

w miesiącach od października do kwietnia: 

- od poniedziałku do piątku od 9⁰⁰ do 17⁰⁰, ostatnie wejście o 16⁰⁰

- w soboty, niedziele i święta od 9⁰⁰ do 18⁰⁰, ostatnie wejście o 17⁰⁰.

Sztolnie Walimskie nieczynne są w Niedzielę Wielkanocną, 1 XI i 25 XII.

Dla grup zorganizowanych istnieje możliwość rezerwacji telefonicznej: 0748457300

UWAGA!!!
Wejście tylko z przewodnikiem.
Z uwagi na niską temperaturę (5-7oC) i dużą wilgotność wewnątrz obiektu zaleca się zabranie ciepłej odzieży. Czas zwiedzania ok. 45 min.